دستورالعمل نمونه گیری جهت انجام آزمایش مدفوع

کلیات

آزمایش بر روی نمونه مدفوع جهت بررسی ارگانیسم های بیماری زا و غیر بیماری زای موجود در دستگاه گوارش از جمله انگل، قارچ و باکتری، تشخیص وجود آسیب در دستگاه گوارش و آنالیزهای بیوشیمی صورت می گیرد.

توصیه های قابل ارایه به بیماران جهت بررسی نمونه مدفوع از نظر ارگانیسم های بیماری زا و غیر بیماری زا

• در مواردی که اندازه‌گیری کمی ‌یا کیفی چربی در مدفوع مورد درخواست می‌باشد، بیمار نباید پیش از جمع‌آوری نمونه از شیاف یا مواد روغنی استفاده نماید.

• 4 تا 5 روز پيش از نمونه گیری از درمان با روغن هاي كرچك يا روغن هاي معدني، بيسموت، منيزيوم، تركيبات ضد اسهال، تنقيه با باريوم و مصرف آنتي بيوتيك ها مگر به دستور پزشك معالج خودداري نمايید.

• نمونه مدفوع بايد در ظرف پلاستيكي كه از طرف آزمايشگاه در اختيار مراجعين قرار مي گيرد، جمع آوري شود.

• توجه: چنانچه فرد آزمايش دهنده بستري است، نمونه را در يك ظرف خشك جمع آوري نموده و سپس با استفاده از چوب مخصوص (آبسلانگ)، نمونه را به ظرف برچسب دار آزمايشگاه منتقل نمایيد.

• نمونه مدفوع نبايد با دستمال کاغذی، صابون، ادرار يا آب مخلوط شود. ادرار می تواند برخی از انگل های فعال را از بین ببرد.

• نمونه هاي مشكوك به اسهال خوني بايد بلافاصله به آزمايشگاه ارسال گردند.

• در صورت درخواست سه نوبت آزمايش مدفوع هر نوبت در يك روز يا يك روز در ميان انجام شود و اگر فرد دچار يبوست باشد وی باید سه نمونه را حداكثر در فاصله زماني 10 روزجمع آوري كند، مگر آنکه مدت زمان دفع بیش از این باشد.

• اگر نمونه مدفوع، اسهالی و لزج باشد باید سریعا به آزمایشگاه منتقل شود. ولی در موردنمونه های معمولی و سفت، اگر امکان انتقال سریع به آزمایشگاه نباشد، نمونه را در محلی که نه سرد است و نه گرم، نگه-دارید و فردای آن روز نمونه را به آزمایشگاه ارسال نمایید (نمونه را باید حداکثر تا 24 بعد از نمونه گیری به آزمایشگاه منتقل کنید).

• در صورت مشاهده کرم و هر مورد مشکوک به آزمایشگاه اطلاع دهید.

• برای دادن نمونه مدفوع احتیاج به ناشتا بودن نیست.

• اگر درون قوطی مایع باشد مواظب باشید بیرون نریزد.

• اگر دارو مصرف می کنید حتما در مورد داروهای مصرفی خود قبل از نمونه‌گیری با آزمایشگاه مشورت کنید. هم چنین اگر در طول دو هفته قبل از انجام آزمایش، داروهایی مانند تتراسایکلین و مترونیدازول مصرف نموده اید حتما به آزمایشگاه اطلاع دهید.

حجم نمونه مورد نیاز

مقدار مدفوع لازم برای آزمایش انگل‌شناسی و میکرب‌شناسی در مدفوع قوام‌دار (جامد) حدود پنج گرم (به اندازه یک فندق) و در مدفوع آبکی پنج میلی‌لیتر است. حداقل 50 گرم از نمونه مدفوع جهت آنالیز بیوشیمی‌ لازم است.

نکات مهم برای انجام این آزمایش

• باید توجه نمود که نباید در طی یک روز بیش تر از یک نمونه از بیمار جمع‌آوری نمود.

• اگر پزشک درخواست کشت مدفوع هم داده باشد، بهتر است اول کشت داده شود و سپس آزمایش ساده مدفوع انجام شود.

• در صورتی که اندازه‌گیری کمی ‌چربی 72 ساعته مدفوع مورد نظر ‌باشد از ظرف پلاستیکی از قبل وزن شده استفاده نمایید.

• اگر قرار است روی نمونه آزمایش کشت میکروبی انجام شود، نباید به نمونه مدفوع مواد نگه دارنده اضافه کرد.

ملاحظات ایمنی

چون هر نمونه مدفوع می‌تواند آلوده به باکتری، ویروس و انگل باشد، لذا باید به عنوان یک منبع آلوده کننده مهم در نظر گرفته شود.