با وجود اینکه نتایج مطالعات مختلف متنوع بوده و گاهی در تعارض با یکدیگر هستند، اما به طور کلی انباشتگی سرب در بدن روی بیشتر غدد درون ریز اثرگذار است. ظاهرا بیشترین اثر سرب روی محور هیپوتالاموس- هیپوفیز بوده و باعث کندی پاسخ TSH، GH و FSH/LH به اثر تحریکی هورمون­های TRH، GHRH و GnRH می­شود. مطالعات تایید می­ کنند که افرادی که به میزان زیاد در معرض سرب هستند، در هورمون­های هیپوفیز، تیروئید و بیضه تغییراتی را نشان می­دهند. بعضی از داده ها پیشنهاد می­کنند که تغییر در هورمون­های تیروئید و بیضه نتیجه و پیامد ثانویه­ی اثر سرب بر هیپوفیز است.

(1) تماس شغلی با سرب روی محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-تیروئید اثر دارد. تحقیقات بر روی اثر سرب بر سلول­های تیروتروپ هنوز به یک نتیجه­ی قاطعانه نرسیده است و نتایج مطالعات مختلف متنوع و گاهی متناقض است. تعدادی از مطالعات حکایت از بالا بودن سطح TSH در کارگران در معرض سرب دارد و ادعا می­ کنند مقادیر سرب بالاتر از 50 µg/dl باعث افزایش رهاسازی TSH از هیپوفیز می ­شود.

(2) از سویی ظاهرا تماس با سرب با دریافت ید توسط غده­ ی تیروئید ارتباط داشته و مورفولوژی بافت تیروئید را تغییر می­ دهد.

(3) بر اساس پاره­ای از تحقیقات نیز، تماس طولانی مدت با سرب با کاهش fT4 ارتباط داشته بدون اینکه روی سطح TSH و T3 اثری داشته باشد.

(4) مطالعه­ی دیگری نیز افزایش T4 و fT4 را در افراد با میانگین سرب 50.9 µg/dl گزارش کرده است.

(5) این یافته ­های مختلف و بعضا متناقض می­تواند به دلیل حجم نمونه ­ی کم، تاثیر مواردی مانند سن، مصرف سیگار، نژاد،... و یا محدودیت روش­های سنجش باشد.

با این وجود، اجماع بر آن است که سطح سرمی هورمون­های تیروئیدی مخصوصا تیروکسین (T4) و TSH در افرادی که در سال­های متمادی در معرض سرب هستند و سطح سرب خون (Blood lead, PbB) آن­ها بیشتر از 60-40 میکروگرم در دسی­لیتر است، تغییرمی­ کند. به طور کلی می­ توان نتیجه گرفت که تماس طولانی مدت با مقادیر زیاد سرب بر روی افت عملکرد تیروئید، همچنین سینتیک هورمون­های تیروئیدی اثر داشته و می­ تواند تغییراتی را در متابولیسم T4 و یا اتصال آن به پروتئین­ ها ایجاد کند.

منابع:

Doumouchtsis KK, Doumouchtsis SK, Doumouchtsis EK, Perrea DN. The effect of lead intoxication on endocrine functions. J. Endocrinol. Invest. 2009; 32: 175-183

Singh B, Chandran V, Bandhu HK, etal. Impact of lead exposure on pituitary-thyroid axis in humans. Biometals 2000; 13: 187-92

Siegel M, Forsyth B, Siegel L, Cullen MR. The effect of lead on thyroid function in children. Environ Res 1989; 49: 190-6

Dundar B, Oktem F, Arslan MK, et al. The effect of long-term low-dose lead exposure on thyroid function in adolescents. Environ Res 2006; 101: 140-5

Lopez CM, Pineiro AE, Nunez N, et al. Thyroid hormone changes in males exposed to lead in the Buenos Aires area (Argentina). Pharmacol Res Commun 2000; 42(6):599-602